Non resulta necesario ter lazos coa industria conserveira, nin sequera
con nada relacionado co mar, para conectar co que nos contan as
protagonistas. Resulta engaiolante ver como as vivencias de Lisa, Tere,
Conchi e Bego se trasladan a tantas situacións do noso día a día,
orixinando unha empatía por momentos case máxica. Isto débese en gran medida a que o texto da peza esté baseado, precisamente, no testemuño de mulleres traballadoras reais, entrevistadas antes da elaboración desta obra. Por isto, ao que se lle pode engadir a linguaxe coloquial, as intervencións superpostas e os dialectalismos, xérase o realismo que dará lugar a ese vínculo co público: ten mérito, pois resulta complicado acadar ese punto no que semella que o que ocorre
sobre as táboas é tan real coma o que hai fóra. Coma todo o que puido chegar a ocorrerlles a tantas traballadoras de conserveiras, e de quen sabe cantas máis industrias.
O xogo co metateatro ten un papel fundamental, e dá lugar a un xeito sobresaínte de mesturar o pasado co presente. Vemos como as nosas mulleres son catro viaxeiras entre eses dous mundos; por momentos volven a ser novas, xa sexa a través de momentos emotivos ou momentos de humor (que boa estás, Basilisa!). Dous mundos que, a priori, están afastados (de aí que algunha das protagonistas se nos quede clavada xogando ao brilé) e, non obstante, dous mundos con historias repetidas. Resulta simpático ver que, para cumplir ese guión que se lles receita, elas deban interpretar a distintos personaxes cos que se cruzaron na súa andaina polos mundos da conserva. Como consecuencia, ofrécennos unhas caricaturas impresionistas daqueles que foran seus xefes, compañeiros ou familiares. O resultado é un curioso mosaico de diferentes personaxes tipo que constrúen o marco que, como era de esperar, tamén pode extrapolarse á actualidade: o xefe que se pasa de confiado cas empregadas, a nai que quere que o fillo siga estudando, a compañeira que dá bos consellos e se xoga o tipo polos demais. Con pequenos matices, os personaxes están construídos e postos á disposición das mentes do público.
Improvisados instrumentos e pasos de baile, cambios de luces nos momentos chave creando unha atmosfera máis íntima e algún que outro cantar lévannos tamén de viaxe, dun recordo noutro, ata chegar a eses representativos versos e verbas do Celso Emilio reivindicador. Parece que haberá cousas que se vaian deixando para máis adiante, pero como di unha das nosas mulleres o máis adiante tamén acaba. De aí que peza culmine con ese gran remate, unha oda ás traballadoras das conserveiras que se acaba por espallar a todas as mulleres traballadoras, eloxiadas nun moi emotivo brinde final. Por todas elas. Polas do peixe.
Enlace a Demolición, outra peza de Cándido Pazó